Monumetet ne Theologo, Malcan, Cerkovice dhe ura ne Leshnice

Monumetet ne Theologo, Malcan, Cerkovice dhe ura ne Leshnice

Kisha e fshatit Malcan përkon me periudhën post-bizantine. Është strukturuar në mënyrë të veçantë dhe origjinale. Duke e parë atë nga lart, ai i ngjan një kryq. Ndërsa këndvështrimet e saj anësore na kujtojnë kishën miniaturë të Aja Sofisë të Konstandinopojës.
Tempulli përbëhet nga një mjedis unik me një arkadë. Në krye të së cilës është shtuar një narteks
Sanctuary është ndriçuar nga tre dritare të vogla dhe është zbukuruar.

Pranë fshatit Cerkovice, manastiri i Shën Jani Theologu dominon pikëpamjen. Është ndërtuar në vitin 1600 dhe shërbeu për një kohë shumë të gjatë si një qendër episkopale.
Pelegrinët në atë kohë e përkufizuan atë si “foletë e shqiponjave në shkëmbinj”. Që nga viti 1876, manastiri priti edhe shkollën qendrore për fshatrat përreth. Themeluesit e saj ishin vëllezërit Llapa nga Dhroviani, të cilët ia kushtuan shkollën në kujtesën e vëllait të tyre Efthim. Për këtë arsye, shkolla u quajt “Shkolla Qendrore Efthimian e Rizës”.

Shën Kozma e Aitolia, që vjen nga Povlla në 1777, i dha një fjalim një auditori të madh pikërisht në këtë manastir.
Apt e themelimit, në 1878, ishte Philemon, Archimandrite që ishte fillimisht nga fshati Shën Andreas. Me inisiativën e tij u ndërtua një urë guri që shpuri në manastir, e cila gjithashtu lidhi Cerkovicën me Malçanin dhe Leshnicën.

Ura e Cerkovicës është më e madhja në rajonin e Theologos. Supozohet të jetë ndërtuar në shekullin e 18 dhe shërbeu si një kalim në manastirin e Shën Janit, por edhe në fshatrat malorë të Leshnicës së Sipërme dhe Leshnicën e Poshtme. Ura është 37 metra e gjatë; kalimi është shtruar me kalldrëm dhe është gjashtëdhjetë e dy metra e gjerë. Bazohet në dy harqe me lartësi të ndryshme në një distancë prej 13 dhe 6.5 metra mbi nivelin e ujit. Harku i madh ka një rreze prej katër metra ndërsa e dyta është tre metra e gjysmë.

Monumetet ne Theologo, Malcan, Cerkovice dhe ura per ne Leshnice

Ura e Leshnicës së Poshtme u ndërtua në shekullin e 19-të – mbi rrymën e fshatit. E vetmja hark dritë është 6 metra. Gjatësia e tij është njëmbëdhjetë metra, lartësia e tij është katër metra e gjysmë dhe gjerësia e tij është dy metra.

Pranë manastirit të Shën Gjergjit në Leshnicën e Sipërme, ekziston një urë tjetër guri, por më e vogël se dy të parat. Data e ndërtimit të saj është shekulli i 17-të.
Urat e gurta mjaft të vjetra mbeten funksionale edhe në ditët e sotme, pasi muratorët kryesorë të epokave të hershme i ndërtuan sipas terrenit natyror dhe gjeografik dhe duke zbatuar me kujdes stilin e tyre të veçantë të ndërtimit.

KËSHTJELLA E PANJOHUR E PIRROS SË EPIRIT NË SHËN ILIA, MALÇAN, THEOLOGO

Ky vendbanim i lashtë shtrihej në jug-perëndim të fshatit të sotëm të Malçanit, në kodrën e Shën Ilias, në lartësinë 650 m mbi nivelin e detit. Kodra, në të dy faqet e saj, në jug-perëndim dhe jug-lindje, ishte dhe i përshtatshëm dhe mjaft i bollshëm për banesat dhe ndërtesat publike. Tarracat mbi të cilat ndodheshin ndërtesat, përforcoheshin me mure ashtu si në qytetet e tjera të Kaonisë. Planimetria e vendbanimit është e thjeshtë, në formë trekëndshi me perimetër 1000 m. dhe sipërfaqe 110.400 m² nga të cilat ishin të banueshme 2/3 e saj.

VIDEO

Muret mbojtëse me gjerësi 3,50 m përbëheshin nga dy faqe dhe ishin ndërtuar me teknikën isodomike katërkëndore. Në total përmbanin 16 kulla, të gjitha në anën lindore, në formë katërkëndore, me 6,50 m secila brinjë.
Kishte tri hyrje të ruajtura nga 2–3 kulla secila.

Hyrja 2 në anën veri-lindore dhe në vendin më të ulët të vendbanimit, është më e madhja, më e mirëmbajtura dhe siguronte komunikimin me vendin përreth, me vendbanimet fqinje. Hyrja 1 ndodhet në anën veriore dhe hyrja 3 në atë lindore. Vendbanimi kishte dy sheshe me gjerësi 100 metra secila dhe në 20 metra largësi nga njëra-tjetra. Jeta në vendbanim ishte më e vrullshme gjatë shekujve III – II para J. Krishtit. Furnizimi me ujë bëhej nëpërmjet një ujësjellësi që e sillte ujin nga burimet mbi fshatin Malçan. Gojëdhëna që kanë mbërritur deri në ditët e sotme thonë se ajo ka shërbyer si vendbanim veror për Mbretin Piro të Epirit

---