Historia e panjohur e pushkatimit të gjeneralit dhe 120 oficerëve italianë në Sarandë

Lajmi për armëpushimin e firmosur nga Italia në 8 shtator 1943 për daljen nga Lufta, u prit me entuziazëm nga ushtarët italianë të cilët të lodhur nga lufta nuk duan asgjë më shumë sesa të kthehen në shtëpi.

Divizioni “Perugia”, nën komandën e gjeneral Chiminello, ndodhej në zonën e Jugut të Shqipërisë: Gjirokastër, Tepelenë, Përmet, Delvinë, Këlcyrë dhe Sarandë, e cila në atë kohë quhej Porto Edda.

Pas 8 shtatorit në mungesë të urdhrave u vendos që i gjithë divizioni të transferohej në Sarandë, ku ndodhej edhe porti, nga ku do kryhej edhe transferimi i ushtarëve drejt Italisë.

Ndërkohë, vjen urdhri nga Italia për të mbrojtur Sarandën nga pushtimi gjerman, duke pasur parasysh ardhjen nga Italia të anijeve që do të kishin marrë trupat. Anijet mbërritën por nuk arritën të merrnin të gjithë trupat. Ndërsa prisnin anijet e tjera që nuk do të mbërrinin kurrë, më 26 shtator 1943, Gjermanët përpiqen të pushtojnë portin e Sarandës, por nuk ja dalin.

Pushtimi i Korfuzit (24 shtator) nga gjermanët kishte komprometuar ardhjen e anijeve italiane pasi ishulli grek ndodhet përballë portit të Sarandës.

Më pas u vendos që divizioni “Perugia” të lëvizte në veri, në Porto Palermo dhe gjatë kalimit, gjenerali Chiminello, nën presionin e partizanëve, urdhëroi ushtarët e tij të dorëzonin armët. Kjo shmangu përfshirjen në një betejë tjetër, pasi ishte pothuajse e sigurt për nisjen drejt Italisë. 

Anijet nuk do të arrijnë as në Porto Palermo, dhe kështu fati i ushtrisë italiane u vulos. Ata ishin në një zonë të luftimeve të nxehta midis partizanëve dhe gjermanëve, të paarmatosur dhe pa ushqim. Ata që nuk arritën ta shtyjnë veten shumë lart, drejt maleve, ranë në duart e gjermanëve. Komanda gjermane vendosi të qëllojë oficerët.

4 tetor 1943

Më 4 tetor 1943, gjenerali Chiminello u pushkatua së bashku me 120 oficerë të tjerë në zonën e Limionit në Sarandë, trupat e shumë prej të cilëve u hodhën në det.

Kapelani ushtarak Giovanni Bonomo shkruan:

“Marshali gjerman i ekzekutoi me një goditje në kokë. Uji derdhet, mbështillet, depërton në plagë, bashkohet me gjakun i cili, në rrjedhat e vermilionit, ujit tokën. Era fishkëllimë e pikëlluar midis trupave, baltës dhe gjetheve të thara, njollos flokët, fytyrat, trupat. Bubullima e tmerrshme trondit luginën dhe vetëtima verbuese ndriçon skenën makabre. Natyra duket se përfundon veprën e egër të njeriut dhe tronditet në prani të kaq shumë paudhësisë….