Qyteti antik i Çukës së Ajtoit (Shqiponjës)

Kodra mbi të cilën ndodhen rrënojat e Kalasë ndodhet 8 km në perëndim të Konispolit mbi fshatin Çiflik. Ajo ka formën e një koni me majë të hollë dhe është 350 m mbi nivelin e detit. Çuka e Ajtoit u vizitua për herë të parë nga misioni arkeologjik Italian gjatë fushatave të gërmimeve në Butrint. Gërmimet e para u kryen në vitin 1936, në fillim nga Ugolini dhe më vonë nga Markoni.
Dokumentacioni mbi rezultatet e germimeve humbi në një katastrofë ajrore. Është qendra e dytë e rëndësishme në këtë pellg. Ajo ngrihet në skajin juglindor të krahinës, në krahun e majtë të rrjedhjës së lumit Pavlla.
Në anën veriore ajo ka një rënie të theksuar shkëmbore, ndërsa në anën jugperëndimore zbresin tarraca të përshtatshme për banim.

Ka një sipërfaqe prej 5 ha dhe gjatësi muresh prej 1400 m. Maja e kodrës rrethohet me një mur pa kulla, funksionet e të cilave e kryenin kthesat e shpeshta të linjës së murit dhe rrethimi i një tarrace nga ana perëndimore. Vendbanimi ka 6 hyrje të vendosura në anën jugore. Muret me gjerësi 3.50 m me stilet poligonalë, trapezoidalë dhe trapezoidalë izodomik të ndërthurura midis tyre. Datohet në shek. IV p. K.

Kështjella e antikitetit të vonë ka formë gjashtëkëndëshi të çrregullt me gjatësi muri 700 m dhe sipërfaqe 1,3 ha. Ajo është më e vogël se ajo antike dhe lë të pafortifikuar një pjesë të fortifikimit antik. Muri është me llaç gëlqereje nga dy këmisha me blloqe gurësh gëlqerorë mesatarë e të vegjël të papunuar. Hapësira ndërmjet dy këmishave është e mbushur me llaç e gurë të vegjël. Ai arrin një lartësi gati 2 m e gjerësi që lëviz nga 1- 1.10 m, 1.90- 2.10 m. Hyrja e kështjellës është në të njëjtin vend ku ka qenë një hyrje antike në anën jugore. Korridori i portës ka gjerësi 1.70 m. Po e njëjtë mund të jetë edhe një hyrje e dytë e kështjellës. Kështjella fortifikohet nga tre kulla me planimetri të ndryshme (trekëndëshe, drejtkëndëshe e gjysëmrrethore).

Akropoli është pjesa më e lartë e ndarë nga një mur rrethor në pjesën verilindore të kështjellës me sipërfaqe ¼ e saj. Muri ka trashësi 1.20- 1.50 m me gurë të vegjël e mesatarë të lidhur me llaç gëlqereje. Datohet në shek. IV- VI p. K.
Statusin e Trashëgimisë Kulturore, Monument Kulture, Kategoria e I e ka marrë në dt. 15. 01. 1963.